Vẹo cổ ở trẻ nhỏ có nhiều nguyên nhân gây nên như dị tật bẩm sinh, quá trình người mẹ sinh em bé khó khăn hoặc do sự can thiệp của dụng cụ y tế khi trẻ được sinh ra.Trung bình cứ 250 trẻ thì có 1 trẻ bị vẹo cổ nghiêng đầu. Điều này thường không gây đau đớn cho trẻ nhưng có thể khiến đầu của trẻ bị nghiêng sang một bên, gây khó khăn cho các trẻ khi vận động, xoay cổ và nhìn sang hai bên và ảnh hưởng lớn tới thẩm mỹ và sự phát triển bình thường của trẻ sau này.
Vậy bệnh Vẹo cổ ở trẻ nhỏ là gì? Nguyên nhân, cách phòng tránh và cách điều trị như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc đó.
Xem thêm:
Tóm tắt Nội Dung:
Vẹo cổ ở trẻ nhỏ là gì?
Vẹo cổ ở trẻ nhỏ hay còn gọi là tật cổ xoay xảy ra khi tư thế của bé trong bụng mẹ không đúng khiến đầu nghiêng sang một bên và cằm nghiêng theo hướng ngược lại.
Khi một đứa trẻ sinh ra trong tình trạng này có nghĩa trẻ đã bị tật vẹo cổ nghiêng đầu bẩm sinh. Theo nghiên cứu, cứ 250 trẻ sơ sinh sẽ có 1 bé bị tình trạng này.
Tình trạng này thường không gây đau đớn cho bé, nhưng có thể khiến đầu của bé nghiêng sang một bên, gây mất cân xứng.
Nguyên nhân gây vẹo cổ ở trẻ nhỏ
Nguyên nhân gây vẹo cổ ở trẻ nhỏ được chia làm hai loại là vẹo cổ bẩm sinh hoặc vẹo cổ do bệnh lý.
1. Vẹo cổ bẩm sinh
Vẹo cổ bẩm sinh là tình trạng trẻ sinh ra đã bị vẹo và cứ phát triển như vậy trong 3 tháng đầu. Có rất nhiều nguyên nhân gây vẹo cổ bẩm sinh như:
- Thai ngôi mông: Mông của bé được sinh ra đầu tiên. Do đó, cổ có thể bị kéo căng và mắc kẹt ở ống sinh. Quá trình sinh khó khiến cơ SCM rách, chảy máu và bầm tím bên trong
- Các vấn đề phát triển của thai nhi: Quá trình phát triển thai nhi ở trong bụng mẹ có thể khiến cơ SCM bị rút ngắn dẫn đến trẻ bị vẹo cổ. Ví dụ: các vấn đề bất thường trong hình thành đốt sống cổ hay còn gọi là hội chứng dính bẩm sinh các đốt sống cổ hoặc do các tác động vật lý lên tử cung đã ảnh hưởng đến bào thai, khiến thai nhi bị thương, cơ cổ của thai nhi suy yếu nên trong quá trình sinh cổ của bé bị nghiêng sang một bên.
- Chấn thương trong quá trình sinh: Trong quá trình sinh, nếu trẻ bị mắc kẹt trong ống sinh thì cá bác sĩ sẽ phải can thiệp để giúp trẻ không bị ngạt cũng như giảm đau đớn cho người mẹ. Các bác sĩ sẽ dùng kẹp forcep hoặc giác hút để hỗ trợ đưa trẻ ra ngoài. Việc can thiệp bằng lực có thể khiến cơ SCM của trẻ bị chấn thương gây vẹo cổ.
2. Vẹo cổ do bệnh lý
Trẻ bị vẹo cổ có thể do tác động của một vài bệnh lý nào đó như:
- Lệch mắt: Trẻ sinh ra cơ SCM vẫn khỏe mạnh và có mắt bị lệch khiến trẻ khó khăn trong việc nhận biết khoảng cách và chiều sâu. Việc cố gắng để nhìn rõ sẽ khiến bé phải nghiêng đầu, lâu ngày khiến cơ SCM bị căng ra, dẫn đến vẹo cổ.
- Hội chứng Sandifer: Các trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản nghiêm trọng có thể phát triển hội chứng Sandifer. Nguyên nhân là do các cơn trào ngược khiến cơ của trẻ bị co bất thường.
3. Vẹo cổ bộc phát
Trẻ sơ sinh thường ngủ nghiêng đầu trong thời gian dài, trẻ có thể nghiêng đầu về một bên liên tục từ vài giờ cho đến vài ngày. Nếu điều này diễn ra khi trẻ buồn ngủ, mất phương hướng sẽ dẫn đến vẹo cổ nghiêng đầu. Nguyên nhân này chủ yếu gặp ở trẻ dưới 1 tuổi và biến mất khi trẻ được 5 tuổi.
4. Hội chứng Grisel
Trẻ bị nhiễm trùng mũi, họng có thể dẫn đến viêm cơ cổ, gây trật khớp chẩm đốt. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do nhiễm trùng amidan viêm tai giữa, sùi vòm họng. Khớp bị trật là nguyên nhân khiến bé bị vẹo cổ, nghiêng đầu. Hội chứng Grisel thường gặp phải ở trẻ vị thành niên.
5. Gật đầu co cứng
Gật đầu co cứng là tình trạng cả 3 vấn đề ói loạn nhịp tim, rung giật nhãn cầu và gật đầu diễn ra cùng một lúc. Nhiều nghiên cứu cho rằng nguyên nhân dẫn đến gật đầu co cứng là do thiếu sắt, vitamin D và rối loạn não.
6. Nhiễm trùng và thương tích
Ngoài các nguyên nhân trên thì trẻ bị vẹo cổ nghiêng đầu còn có thể do các chấn thương trực tiếp gây ra.
Triệu chứng thường gặp vẹo cổ ở trẻ nhỏ
- Trẻ thường có khuynh hướng nghiêng cổ về một bên và mặt xoay về bên đối diện. Ví dụ: Trẻ bị vẹo cổ bên (P), đầu trẻ sẽ nghiêng về bên (P) và mặt trẻ sẽ thường xuyên xoay về bên (T).
- Trẻ sẽ gặp khó khăn khi xoay mặt về phía bên bị bệnh. Trong trường hợp bú mẹ, trẻ có thể chỉ thích bú một bên, vì khi xoay về bên ngược lại trẻ sẽ cảm thấy khó chịu. Ví dụ: Trẻ bị vẹo cổ (P) sẽ không thích, hay gặp khó khăn khi xoay mặt về bên này.
- Mẹ hay người nhà có thể sẽ sờ thấy một khối bất thường ở cổ của trẻ nếu trẻ có u cơ ức đòn chũm.
Khi con bạn có những biểu hiện trên, bạn nên đưa trẻ đến các bệnh viện có chuyên khoa Phục hồi chức năng Nhi để được khám và tư vấn kỹ hơn.
Điều trị vẹo cổ nghiêng đầu đúng cách cho trẻ
1. Điều trị vẹo cổ nghiêng đầu cho trẻ bằng các bài tập đơn giản
- Thực hiện các bài tập kéo căng và định vị hàng ngày cho trẻ sẽ là hướng điều trị gần như là tốt nhất cho tật vẹo cổ nghiêng đầu. Đây là các bài tập không phức tạp nhưng cha mẹ nên tìm hiểu, học hỏi phương pháp này để có thể làm cho bé tại nhà.
- Nếu đầu bé bị nghiêng bên trái, khi đặt bé lên giường hay vào nôi, cha mẹ sẽ đứng ở bên phải để bé phải nghiêng qua phải khi muốn nhìn thấy cha mẹ.
- Nếu đầu bé bị nghiêng bên phải, khi đặt bé lên giường hay vào nôi, cha mẹ sẽ đứng ở bên trái để bé phải nghiêng qua trái khi muốn nhìn thấy cha mẹ.
- Thường xuyên cho trẻ nằm sấp trên một tấm mền hay một bề mặt mềm, để đồ chơi trước mặt trẻ rồi cùng chơi với trẻ, thu hút sự tập trung của trẻ… điều này giúp cho cơ cổ của trẻ trở nên cứng cáp hơn.
- Nếu các bậc cha mẹ thực hiện đúng theo các chỉ định của bác sĩ thì tật vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ sẽ được cải thiện trong 2 tháng và khoảng 6 đến 12 tháng cho những trường hợp bệnh nặng.
2. Chữa vẹo cổ cho bé bằng vật lý trị liệu
- Vật lý trị liệu giúp cải thiện các kỹ năng vận động kết hợp với việc đánh giá cử động cổ, cánh tay và cẳng chân của bé.
- Các bậc cha mẹ sẽ được các bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu hướng dẫn các bài tập uốn nắn và kéo dài để giúp cải thiện các cơ ở cổ bé. Ngoài ra, trong quá trình chơi đùa hay khi bé ngủ, cha mẹ cần tiếp tục thực hiện một số bài tập uốn nắn và kéo dài một cách chủ động và thụ động để thúc đẩy quá trình cân bằng trong cơ thể trẻ.
- Tỉ lệ thành công của phương pháp này rất cao khoảng 90 – 99%, tuy nhiên nó còn phải phụ thuộc vào việc thực hiện liệu pháp điều trị này sớm hay muôn, sự cam kết của gia đình và mức độ nghiêm trọng của các tổn thương cơ hay sự xuất hiện của nút thắt cơ.
3. Đeo vòng cổ TOT (tubular orthosis for torticollis)
- Vòng cổ TOT là một loại dụng cụ giúp cố định phần cổ của bé. Vòng cổ TOT tạo ra một áp lực nhẹ nhàng lên phía đối diện với hướng đầu bị nghiêng, sau đó nhẹ nhàng đưa cổ đến vị trí căn chỉnh chính xác bằng cách kéo căng cơ SCM. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ cách lấy và tháo vòng cổ.
4. Chữa vẹo cổ cho trẻ bằng phẫu thuật
- Những trẻ có độ tuổi từ 18 tháng tuổi trở lên, cơ cổ vẫn còn yếu và các bài tập vật lý trị liệu chưa đủ sức để giúp tật vẹo cổ ở trẻ hồi phục hoàn toàn thì các bác sĩ sẽ thường chỉ định phẫu thuật chỉnh hình cho bé. Phẫu thuật có thể giúp kéo dài các cơ cho trẻ và giúp trẻ có thêm cơ hội phục hồi cao hơn.
Lời khuyên: Cha mẹ nên điều trị chứng vẹo cổ ở trẻ sơ sinh trước khi bé được 6 tháng tuổi, bởi đây là giai đoạn hệ thống cơ xương còn linh hoạt. Các bài tập vật lý trị liệu phải mất hơn 6 tháng mới thấy hiệu quả, trong khi việc phẫu thuật sẽ cho kết quả ngay lập tức nhưng bé vẫn phải trải qua hơn 3 tháng tập vật lý trị liệu sau phẫu thuật.
Chứng vẹo cổ ở trẻ sơ sinh có thể gây ra những biến chứng gì?
Nếu không điều trị sớm chứng vẹo cổ thể gây nhiều biến chứng lâu dài cho trẻ, cụ thể là những biến chứng sau:
- Đầu lép: Chứng vẹo cổ có thể gây ra chứng đầu lép vì việc nằm nghiêng một bên khi ngủ quá lâu có thể khiến đầu bé bị thon và dẹt.
- Không đối xứng trên khuôn mặt: Tính bất đối xứng này xảy ra khi một bên của khuôn mặt quá khác với bên còn lại. Bởi khi bé có xu hướng nghiêng đầu theo một bên, cơ mặt sẽ sắp xếp sai.
- Rối loạn xương: Những bé bị chứng vẹo cổ sẽ có nguy cơ bị các vấn đề về xương. Nguyên nhân là do đầu bị nghiêng sang một bên, các phần khác của cơ thể sẽ sắp xếp không bình thường. Điều này khiến xương kết hợp không chính xác, dẫn đến các biến chứng về xương như loạn sản xương khuỷu, bàn chân khoèo…
Nhìn chung chứng vẹo cổ không gây đau đớn cho trẻ nhưng nó có thể là thay đổi gương mặt bé cũng như một số vấn đề sức khỏe sau này. Điều trị kịp thời chứng vẹo cổ ở trẻ sơ sinh là cách để cha mẹ ngăn ngừa những biến chứng có thể xảy ra. Vì thế, nếu nghi ngờ bé đang gặp phải tình trạng này hãy đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có biện pháp điều trị sớm.